maandag 16 mei 2016

Uitgerangeerde Dwarsliggers

De stencilgeneratie babyboomers die al jaren fronsend, zuchtend en nee-schuddend de vergaderingen bijwonen, die roepen ‘wat een ontzettend stom idee is dit!’ en dan weglopen, die elk managementsinitiatief aanvechten; zij die de dwarse bladen lezen, die soms zelf schrijven, zij die vanuit de opleiding als vanzelfsprekend links georiënteerd en politiek actief zijn – die generatie verdwijnt van het toneel. De dwarse, mondige geschiedenisdocent behoort straks zelf tot de geschiedenis.
De nieuwe generatie – de twintigers, de dertigers, sommige veertigers – die met haar academische opleiding in lage schalen terechtkwam, de lichting die van tijdelijk contract naar tijdelijk contract gebonjourd wordt – die generatie wordt de rol van dwarsligger onmogelijk gemaakt, althans, als carrière maken de ambitie is. En dat ís de ambitie van de meesten: een vast contract in een hogere schaal geeft het leven immers wat zekerheid.
Ik heb de leraar geschiedenis leren kennen als eigenzinnig; eerder gevoelsmens dan berekenend. Eerder het hart op de tong dan de zaken met de mantel der liefde bedekkend. Ik heb mijzelf na acht jaar onderwijs ook zo leren kennen. Ik zucht tijdens de teamvergadering. Ik zeg gemakkelijk nee tegen werk waarvan ik het nut niet inzie. Ik dans uit de maat op de pijpen van de locatieleiding. Ik maak niet gemakkelijk vrienden in het middenmanagement. Ik ben een luis in de pels, hoor ik wel eens zeggen.
Ik was er trots op balsturig te zijn, maar nu loop ik vast, want ik heb ambities.
Mij valt naïviteit te verwijten, dat begrijp ik, maar het onderwijs wordt ‘geprofessionaliseerd’. Dat betekent dat als een vast contract of een schaalverhoging aspireert, je de gekozen protocollen en procedures moet omarmen, dat je veranderingen veranderkundig moet benaderen, dat je daarbij jargon hanteert dat je niet eigen is, dat projecten vanuit betwistbare theorieën en concepten opgezet moeten worden. Je doet er kortom verstandig aan er niet met gestrekt been in te gaan, want dan verpest je je dossier.
Mijn vrouw zegt dat ik niet zo moeilijk moet doen, dat ik slim genoeg ben om door de hoepel te springen en dat ik mezelf daarmee niet verloochen. Dat zegt mijn leidinggevende ook. Het is een kwestie van ‘omschakelen’, zoals een cursusleider dat zou zeggen, daarbij de handen aan weerszijden van het hoofd om daarmee de denkbeeldige knoppen om te schakelen. Omschakelen dus. Ok. Als mijn vrouw het zegt, dan ga ik ervoor. Ik moet per slot van rekening haar nieuwe schoenen betalen, maar feit is: de dwarsligger lijkt uitgerangeerd.
Eerder gepubliceerd in Kleio