Er
zijn docenten die zeggen dat ze niet betaald worden om leerlingen leuk te
vinden of zelf leuk gevonden te worden. Ze worden betaald om te doceren, dus
dat is wat ze doen. Als iemand dat zegt, dan is dat eigenlijk een beetje zielig.
Wie wil nou niet ‘geliked’ worden? Kom op zeg.
Ik
geloof dat een goede docent veel meer is dan alleen een verkoper van vakkennis,
iemand die het oplossen van functies of het ontleden van een ingewikkelde zin goed
kan uitleggen. Een serieuze docent werkt ook aan een goede band met de leerlingen
en is tegelijk een lichtend voorbeeld, een kampioen, zegt de Amerikaanse
onderwijsvrouw Rita Pierson. Kinderen leren niets of willen niets leren van
iemand die ze niet mogen. Zo simpel is het.
Werken
aan een goede relatie met de leerlingen, dat is wel het laatste wat de
Amerikaanse docente in een inmiddels veelbekeken YouTube-video lijkt te doen.
In
de stiekem gefilmde video vertelt een verbolgen leerling de docente – die
weggedoken zit achter een paperassenmuur op haar bureau – openhartig waar het
op staat: als je wilt dat leerlingen veranderen en beter hun best gaan doen,
zegt hij, dan moet je hun hart raken. Je kan niet verwachten dat leerlingen
veranderen, alleen door te zeggen dát ze moeten veranderen. De leerling voelt
zich flink in het pak genaaid. Onderwijs is geen bezigheidstherapie. En omdat
iedereen dit begrijpt, is het filmpje een hit.
Docenten
die zonder ommezien leerlingen aan het werk zetten, zonder eens door het lokaal
te wandelen, een goed verhaal te vertellen, een inspirerend betoog op te
steken, een schuine mop te vertellen, zonder eens te vragen hoe het nou
eigenlijk met de leerlingen gaat, wat ze van de lesstof vinden, in discussie te
gaan, zonder, kortom, bevlogenheid en betrokkenheid te tonen, kunnen maar beter
vertrekken.
Betrokkenheid
kan ook te ver gaan. In Brabant meende een 40-jarige docent dat het creëren van
een sterke band met zijn leerlingen inhield dat hij bevlogen moest gaan
tongzoenen met zijn 13-jarige leerling. Tja, hij is twee weken geleden
veroordeeld tot werkstraf, celstraf en een geldboete, maar hij had wat mij
betreft ook gevonnist kunnen worden tot een leven lang alle Brabantse
schoolpleinen schoonlikken.
Van
groot belang is een min of meer gelijkwaardige relatie waarin de docent niet
alleen begrepen wil worden, maar vooral ook zelf wil begrijpen. Als een
leerling de ene na de andere onvoldoende scoort dan kan het heel goed zijn dat
de docent de leerling niet heeft begrepen, in plaats van andersom. Als een
leerling telkens zijn boeken vergeet, dan is dat echt niet omdat hij de
schoolregels niet heeft begrepen – waarschijnlijk voelt hij zich als persoon
niet begrepen en vraag hij op deze manier aandacht voor zijn probleem.
Probeer
je leerlingen te begrijpen, dan klikken ze op ‘like’ en des te meer ‘likes’ des
te meer deuren zich openen. Pubers willen een luisterend oor. Leerlingen vinden
het leuk als je je laat zien op de schooldisco. Je bent leuk als je op de
hoogte bent van hun leven. Je bent leuk als je sorry durft te zeggen. Echt. Het
is geen misdaad leuk gevonden te willen worden. Daar moet je als docent gewoon
werk van maken. Het doel: de leerlingen motiveren.
Toen
ik enkele weken geleden op de laatste schooldag door de examenkandidaten
uitgeroepen werd tot leukste leraar en mij een fraaie koffiemok cadeau werd
gedaan, was dat een groot compliment, maar vooral een aanwijzing dat ik
vakinhoudelijk ook grotere stappen kan nemen. Tegen mijn collega’s zei ik dat ik
me ook geen zorgen had gemaakt over de verkiezing – de lat lag dit jaar ook wel
erg laag. Ze lachten. Vonden ze leuk.
(gepubliceerd in de Leeuwarder Courant op 16-05-2013)