zondag 22 september 2013

Kluissleutel tot succes

Er is nog geen knoop doorgehakt door de inspectie als ik deze column wegstuur. In Rotterdam zijn vandaag drie examendieven opgepakt. Het klinkt als een film – drie dieven, een kluis, een verdwenen sleutel, een lek – maar het is het grootste geval van examenfraude in onze geschiedenis. Het drietal heeft maar liefst vijftien examens uit de schoolkluis gestolen. De vraag is hoeveel leerlingen welke eindexamens hebben ingezien voor het officiële examenmoment.

Ik moet eerlijk zeggen, al zag ik een examen Frans een maand tevoren in, dan nog had ik te weinig tijd. Als ik in een supermarché een brood wil kopen, kom ik met vijf flessen wijn, een feesthoed en een bandenplakset terug bij de tent. Toch blijken de resultaten van Ibn Ghaldoun, de Rotterdamse school waar het om gaat, bovengemiddeld hoog. Dat moet je ze meegeven: als ze hun kans schoon zien, kunnen ze best leren.

Leerlingen in heel Nederland moesten eind mei door het gelekte examen Frans hun reisjes naar zonovergoten drinkoorden omboeken of zelfs annuleren. Ik verwacht het niet, maar als de inspectie de vijftien examens landelijk ongeldig verklaart, dan is dat een nationale ramp. Dan komt koning Willem-Alexander 's avonds in beeld om zijn medeleven te betuigen.

Ook het havo-examen geschiedenis is gestolen, maar ik had nou niet de indruk dat mijn leerlingen een kopie in de inbox hebben ontvangen. Ook werd een examen Arabisch meegenomen. Negentien kinderen in heel Nederland maakten dat examen. Er kwamen zeventien klachten binnen bij het LAKS. Heb je het examen van te voren gezien, ga je ook nog zeuren dat het te moeilijk was.

De islamitische scholengemeenschap Ibn Ghaldoun kent een roemrucht verleden. In 2008 kreeg de scholengemeenschap een laatste waarschuwing: de kwaliteit zou en moest omhoog, anders zouden ernstige consequenties volgen. De inspectie had de school het stempel ‘zeer zwak’ gegeven; er stonden onbevoegde docenten en imams op de loonlijst en er bleek sprake van een huurachterstand. De school leek zich niet te willen verbeteren. Nog eerder, in 2005 en 2006, werd maar liefst 200.000 euro subsidiegeld besteed aan schoolreisjes naar Mekka. En dan tóch nog het examen Arabisch stelen. 

Uiteindelijk was de maat voor de Rotterdamse wethouder vol. Hij trok de subsidie terug en en raadde ouders per brief aan hun kinderen bij een andere school onder te brengen. Daarmee leek het einde van de school nog slechts een kwestie van tijd. 

Maar in 2009 keerde plotseling het tij. Blijkbaar hadden de waarschuwingen effect. In 2010 kregen alle afdelingen van de school een voldoende van de inspectie. In 2012 werd de vwo-afdeling van de onderwijsinstelling door Elsevier zelfs ‘een opmerkelijke nieuwkomer in de lijst van winnaars’ genoemd.

De sleutel tot succes? Heel eenvoudig: de sleutel van de kluis. Die bleek in 2010 zomaar kwijtgeraakt te zijn. Kort daarop had Ibn Ghaldoun een excellente vwo-afdeling. Eén plus één is twee.

Vervang dan het slot, zou je zeggen. Of de deur. Of de kluis.

Maar wat mij vooral ergert is dat opnieuw blijkt dat het stempel 'excellent' een zeer relatieve kwalificatie is. Hoe kan een school met structurele wantoestanden opeens met een excellente afdeling het nieuws halen? Als de inspectie nou eens écht ging kijken hoe het op scholen gaat, zonder zich te verliezen in cijfermatige muggenzifterij, dan kregen we vast andere lijstjes.

Eén ding weet ik zeker: op mijn school excelleren we in veiligheid, onderling vertrouwen en wederzijds respect. Onze examenresultaten zijn puik en onze kluis zit potdicht. Ik hoop dat, op de dag wanneer deze column gedrukt staat, mijn leerlingen gewoon weten of ze geslaagd of gezakt zijn.   

(gepubliceerd in de Leeuwarder Courant op 13-06-13) 

Glasnost / Geschiedenis van alledaagse dingen / Van Vuistbijl Tot IPhone


Klik hier voor een opname van mijn eerste bijdrage aan het radioprogramma Glasnost. Of kijk op de website (ook voor andere programmaonderdelen). 

zondag 15 september 2013

Gestrande bultrug

Op 9 april strandden de cao-besprekingen tussen de VO-raad en de onderwijsbonden. Er werd nauwelijks bij stil gestaan in het nieuws. In Nederland is meer aandacht voor een gestrande bultrug dan voor het gestrande cao-overleg, dat juist zo cruciaal is.

Ik keek het weerbericht van die dag in april nog eens terug en hoorde Gerrit Hiemstra zeggen: ‘Voor het eerst sinds lange tijd is het weer gaan regenen…’ – sindsdien is het snertweer en ik geloof stellig dat het door de vastgelopen gesprekken komt. Zelfs God is boos.

Het steekt de bonden dat de VO-raad onder de optimistische noemer ‘modernisering van de arbeidsvoorwaarden’ wil bezuinigen op personeelslasten en dus de rekening doorspeelt naar de docenten. De bonden weigeren daar uiteraard in mee te gaan. De VO-raad wil bovendien nauwelijks iets vastleggen in een centrale CAO, maar het onderhandelproces decentraliseren, dus doorschuiven naar de scholen, zodat docenten overgeleverd zijn aan hun besturen en directies. Evenmin wil de VO-raad met de bonden optrekken richting Den Haag om eens serieus over geld te praten.

De minister heeft grote ambities, maar weigert die financieel te ruggensteunen. Dit schooljaar startte onderwijsland met 8500 banen minder en die trend zet door. De klus moet met steeds minder mensen geklaard worden. Het is momenteel alsof de schurk het slachtoffer tegen de muur drukt, de keel dichtknijpt en dan zegt: ‘Ik heb mooie plannen met jou. Heel erg mooie plannen!’ 

De VO-raad moet harder op de Haagse deur kloppen. In Den Haag woont ook Ton Elias, de bultrug van de VVD, die onlangs nog pleitte voor rechts inhalen op de snelweg, waarschijnlijk omdat hij zelf het stuur niet meer naar links kan draaien, omdat zijn riante salaris in de weg zit. In 2011 werd zijn motie om de BAPO-regeling af te bouwen aangenomen in de Tweede Kamer: dat is nu de ‘modernisering’ waar de VO-raad mee op de proppen komt.  

BAPO. De afkorting staat voor Bevordering Arbeidsparticipatie Ouderen. De regeling houdt in dat docenten vanaf hun 52e een derde van hun salaris kunnen inleveren voor 170 en later 340 vrije uren per jaar bij een volledige baan. Het oorspronkelijke doel, de naam zegt het al: ouderen bij de les houden. De te hoge werkdruk voor de senioren leidde in het verleden niet zelden tot een enkeltje ziektewet of vervroegd uittreden. In ruil voor de afspraak kregen de docenten geen loonsverhoging. En nu wil de VO-raad de regeling uitgummen; in het pluche van de raad of de Tweede Kamer kun je goed oud worden – voor de klas ligt dat anders. Gevolg: de ervaren docent zit straks ziek thuis. En die leeggevallen uren worden heus niet opgevuld door de jonge docent die door het verdwijnen van de BAPO-regeling nou juist het veld moest ruimen.

Ook wil de raad een streep door het entreerecht halen, de in de CAO overeengekomen deal dat eerstegraders die meer dan 50% in de bovenbouw doceren vanaf augustus 2014 automatisch bevorderd worden naar de LD-schaal. Het oorspronkelijke doel was hoogopgeleide docenten te lokken om inderdaad ambities als die van de minister te kunnen verwezenlijken en om zulke docenten te behouden.

Zelf heb ik me jaren verheugd op het entreerecht; ik was blij dat ik me als academicus en bovenbouwdocent me geen moeite hoefde te getroosten een portfolio vol papieren prestaties bij te houden om carrière te maken. Als de regel geschrapt wordt, dan demotiveer je een grote groep jonge, hoogopgeleide docenten die het onderwijs zullen verlaten of nooit meer zullen overwegen er überhaupt in te stappen.

Moet ik ook op zoek naar een baan buiten het onderwijs? Het lijkt me namelijk onmogelijk met de toenemende werkdruk en het geplande schrappen van tegemoetkomingen heelhuids mijn pensioen te halen.

(gepubliceerd in de Leeuwarder Courant op 30-05-13) 

Updates: