zaterdag 29 juli 2017

Opgebrand

Het einde van het schooljaar nadert. Op de parkeerplaats van school staan drie docenten met gebogen hoofd bijeen. Twee van hen roken, de derde zou juist nu heel graag een sigaret willen opsteken, maar is al jaren gestopt. Hij vertelt de collega’s dat hij na de vakantie voorlopig niet meer op school komt. Hij is opgebrand. Het vuur is eruit.

Het cliché wil dat clichés niet voor niets clichés zijn. Een bekende riedel is die van de docent die erkent dat het al jaren in de lucht hing. Ja, vertelt de niet-roker, een tijd geleden al wel drie weken thuis gezeten, maar te snel weer begonnen hè? In het onderwijs is burn-out epidemisch. Daar kampt één op de vijf personeelsleden en maar liefst één op de vier lesgevenden met klachten.

Bron: aob.nl
De tweede docent vertelt hoe ze gister hyperventilerend en huilend het gebouw ontvluchtte. Er was een project voor de derde klassen gaande - er was geen ontkomen aan. Je gaat de symptomen herkennen. Tintelingen. Een licht hoofd. Kortademigheid. Eenmaal geveld geweest sluimert de burn-out nog lang.

Een schoolgebouw is een bijennest. Zit je lekker in je vel, dan is onderwijs geweldig, maar kamp je op persoonlijk vlak met tegenslag dan is lesgeven een hele opgave. Leerlingen zijn een spiegel van je gemoed: je krijgt terug wat je uitstraalt. Op school loopt het hoofd van de kwetsbaren snel om, want in het gebouw ontkom je niet aan mensen, tenzij je in de pauze zielig en alleen in een klaslokaal je broodtrommel leeg eet.

De derde docent zit al sinds oktober thuis, hij is pas gescheiden, maar kampt al drie jaar met klachten. ‘Eerst dacht ik dat het fysiek was’, zegt hij. ‘Ik heb mijn bloed al twee keer laten onderzoeken, maar dat was goed. Het is dus écht mijn hoofd, dat moet ik nu erkennen.’ Alledrie weten ze dat het heel moeilijk is toe te geven aan een burn-out.

Bron: aob.nl
Het kenmerkt de Nederlandse docent: ondanks een enorme werkdruk - er wordt steeds meer gedaan met steeds minder mensen - zet de onderwijzer stug door. Hij stroopt de mouwen nog eens op en schraapt de motivatie van de panbodem om er maar weer een mooie schooldag van te maken. Er is het verantwoordelijkheidsgevoel en de trots: je wilt niet te licht bevonden worden, dus je recht de rug tot het niet meer gaat en het eigenlijk al veel te laat is.

De oplossing voor de klachten wordt nog vaak gezocht bij het individu: rust, mindfulness, meditatie, sport - de adviezen zijn bekend. De bedrijfsarts komt al snel met een zogenaamd ‘werkhervattingsschema’, maar vaak beginnen docenten te vroeg. Je bent zo weer tien stappen terug, als je ondanks de fysieke vermoeidheid en emotionele uitputting tóch weer voor de klas gaat staan. Dat is inherent aan het beroep. Het is daarom aan werkgevers zorgvuldig met de opgebrande docenten om te gaan en - nog belangrijker - een vangnet te bieden voor de onvrijwillig kwetsbaren.

Dit artikel verscheen eerder in Kleio.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten