Ik had me verzoend met het feit dat ik tot een uitstervend soort docenten behoor, maar wat blijkt, ik ben ontzettend modern! Ik leefde in die deerlijke veronderstelling, omdat ik me nog zelden waag aan didactische nieuwigheid. Niet dat ik daarvan de meerwaarde niet zie, maar het kost me gewoon moeite. Dat geschuif met tafels en stoelen, het knippen en plakken, expertgroepjes, leerlingen als docent, de flip-overs en post-its, het lawaaiige groepswerk, kortom het uit handen geven van de controle – nee, ik hou er niet van. Doe mij maar klassiek klassikaal: frontale uitleg, aantekeningen, vragen stellen, vingers omhoog en daarna aan het werk. Maar wat schetst nu mijn verbazing: ik doe weer gewoon mee in de voorhoede van het onderwijs! Dat wat ik al jaren doe heet klaarblijkelijk slow teaching. Mooi!
Je hoort vaak zeggen dat de concentratiespanne van
leerlingen ultrakort is – na tien minuten uitleg kun je beter stoppen. De
docent zou daarom meer een coach aan de zijlijn moeten zijn; samenwerkend,
ontwerpend en onderzoekend leren werden sleutelbegrippen, maar in deze moderne
didactiek verwerd de leraar tot een stomme figurant.
 |
| Aantekeningen geven mag weer |
Maar zie, de klassieke docent is terug van weg geweest. Bij slow
teaching staat de presentatie van de lesstof centraal en daarmee ook
het geven van aantekeningen, het stellen van vragen aan de klas en het laten
maken van samenvattingen. Natuurlijk moet niet alles in één klap op het scherm,
maar de stof dient in brokken aangeboden te worden. En dat doe je op het
schoolbord! Het lijkt potverdorie wel lesgeven waar we het over hebben!
De Brit Jamie Thom publiceerde in 2018 er voor het eerst
over en anderen, zoals de Nederlander Marcel Schmeier, gingen daar mee aan de
wandel. Hun werk zit vol open deuren. Naast de focus op aantekeningen,
herhaling en samenvattingen moet er niet teveel afleiding in het lokaal zijn,
je moet werken aan je relatie met de leerlingen, er moeten lange-termijn-doelen
gesteld worden, je moet complimenten geven en duidelijke regels en routines
hanteren. Werkelijk? Zijn dit nieuwe inzichten?
Het deed me denken aan wat een intussen gepensioneerde
collega eens zei: ‘Jelte, ik kan mijn brevetten, oorkondes, certificaten en
diploma’s gewoon laten rouleren in mijn bureaula, mettertijd komen dezelfde cursussen
als vanzelf weer boven op de stapel te liggen.’
Onderwijsvernieuwing blijkt vaak vooral een overbodige
stoorzender. Tabletscholen keerden terug op hun schreden, leerpleinen werden
weer ommuurd en straks heeft de docent als coach ook afgedaan. Uiteindelijk
draait onderwijs simpelweg om inspirerende docenten die hun vak verstaan.
Gepubliceerd in Kleio 2, jaargang 63, maart 2022
