In 1848 werd de vrijheid van onderwijs in Thorbeckes
grondwet vastgelegd; in 1917 kregen de confessionelen de felbegeerde financiële
gelijkstelling. Nu, bijna een eeuw later, staat het veelbesproken artikel 23,
dat de vrijheid van onderwijs garandeert, ter discussie. De Onderwijsraad is
door de Tweede Kamer zelfs benaderd het artikel op de korrel te nemen. Eind dit
jaar komt de raad met een advies.
‘Maar waarom geeft u dan les
op een christelijke school, als u dít gelooft?’, vraagt een meisje links in de
klas. ‘Ik vond dat jullie de waarheid maar eens moesten leren’, zeg ik
grappend, om meteen daarna duidelijk te maken dat over het ontstaan van het
heelal, van onze planeet en van de mens diverse theorieën naast elkaar bestaan.
‘Dus
u gelooft in de… in de uh…’, het meisje twijfelt – ik help haar. ‘In Darwins
evolutietheorie, bedoel je?’ ‘Ja, die ja’, zegt ze. ‘Gelooft u dáárin?’ Ik wind
er geen doekjes om en zeg: ‘Nou, ik vind die theorie inderdaad zeer aannemelijk.
Waarom? Vanwege de fossiele vondsten, de snavels van de vinken op de
Galapagoseilanden en de onmetelijke tijd. Heb je enig idee wat er in 13,7
miljard jaar kan gebeuren? In die oceaan
van tijd? 100 jaar, ok, een eeuw, dat snappen we. Maar een miljoen, of laat
staan een miljard jaar! Dat is veel te veel voor ons voorstellingsvermogen…’
Tja, de prehistorie. Hoe vallen
de australopithecus, de homo habilis en de homo erectus te rijmen met de
christelijke grondslag van de school? Adam en Eva waren toch zeker geen kleine
aapachtige mensjes? Hoe doen ze dat eigenlijk bij biologie? Waar komt die flora
en fauna vandaan? En bij aardrijkskunde? Er zitten toch echt fossiele resten in
de aardlagen.
Mag mijn school eisen stellen
aan mijn overtuigingen? Toen ik solliciteerde werd er wel naar gevraagd. Ik heb
eerlijk geantwoord. Ik ga niet meer naar de kerk, maar heb wel een christelijke
opvoeding gehad en christelijk onderwijs genoten. Er zijn scholen in het land
die verwijzen naar artikel 23 als ze personeel of leerlingen weigeren of
schorsen. In 2008 mocht een katholieke school een stagiaire met hoofddoek
weigeren. In 2009 werd een homoseksuele docent in Emst op non-actief gesteld.
Begin dit jaar ontstond discussie over een islamitische docent aan de Hogeschool
van Amsterdam die plotseling vrouwen geen hand meer wilde geven. Hij mocht
aanblijven, tot ergernis van velen.
Artikel 23 is inderdaad aan
herziening toe – D66 werkt ondertussen aan een initiatiefwet. En terecht: scholen
zonder religieuze kleur, maar met vernieuwende onderwijsideeën moeten ook officieel
beschermd worden. En ja, het moet makkelijker worden om als openbare - en
christelijke school te fuseren. Vind ik ook.
Maar als deze column nu
gelezen wordt door de ouders van de leerlingen die ik doceer – en dat is zo
– kan ik dan in de problemen raken?
Misschien wel. Zij hebben hun kinderen naar een christelijke school gestuurd,
maar lezen nu dat ik vrijelijk over de evolutietheorie praat. Wel, laat ik
duidelijk zijn: ik vind dat leerlingen – en zeker op het VWO! – kennis moeten
maken met de belangrijkste wetenschappelijke inzichten. Daarop moet je nooit
censuur toepassen. Twijfel en onderzoek is de basis van wetenschap. Hef anders
de hele vwo-afdeling maar op!
Kijk, artikel 23 is in zoverre
aan herziening toe dat docenten op basis van levenswandel, overtuiging of mening
nooit meer in de problemen mogen komen, zolang ze niet crimineel zijn, andere
inzichten respecteren en goed onderwijs leveren. Het is aan de Onderwijsraad
dit te noemen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten