Vind ik leuk

Er zijn docenten die zeggen dat ze niet betaald worden om leerlingen leuk te vinden of zelf leuk gevonden te worden. Ze worden betaald om te doceren, dus dat is wat ze doen. Als iemand dat zegt, dan is dat eigenlijk een beetje zielig. Wie wil nou niet ‘geliked’ worden? Kom op zeg.

Ik geloof dat een goede docent veel meer is dan alleen een verkoper van vakkennis, iemand die het oplossen van functies of het ontleden van een ingewikkelde zin goed kan uitleggen. Een serieuze docent werkt ook aan een goede band met de leerlingen en is tegelijk een lichtend voorbeeld, een kampioen, zegt de Amerikaanse onderwijsvrouw Rita Pierson. Kinderen leren niets of willen niets leren van iemand die ze niet mogen. Zo simpel is het.                  

Werken aan een goede relatie met de leerlingen, dat is wel het laatste wat de Amerikaanse docente in een inmiddels veelbekeken YouTube-video lijkt te doen.

In de stiekem gefilmde video vertelt een verbolgen leerling de docente – die weggedoken zit achter een paperassenmuur op haar bureau – openhartig waar het op staat: als je wilt dat leerlingen veranderen en beter hun best gaan doen, zegt hij, dan moet je hun hart raken. Je kan niet verwachten dat leerlingen veranderen, alleen door te zeggen dát ze moeten veranderen. De leerling voelt zich flink in het pak genaaid. Onderwijs is geen bezigheidstherapie. En omdat iedereen dit begrijpt, is het filmpje een hit.

Docenten die zonder ommezien leerlingen aan het werk zetten, zonder eens door het lokaal te wandelen, een goed verhaal te vertellen, een inspirerend betoog op te steken, een schuine mop te vertellen, zonder eens te vragen hoe het nou eigenlijk met de leerlingen gaat, wat ze van de lesstof vinden, in discussie te gaan, zonder, kortom, bevlogenheid en betrokkenheid te tonen, kunnen maar beter vertrekken.

Betrokkenheid kan ook te ver gaan. In Brabant meende een 40-jarige docent dat het creëren van een sterke band met zijn leerlingen inhield dat hij bevlogen moest gaan tongzoenen met zijn 13-jarige leerling. Tja, hij is twee weken geleden veroordeeld tot werkstraf, celstraf en een geldboete, maar hij had wat mij betreft ook gevonnist kunnen worden tot een leven lang alle Brabantse schoolpleinen schoonlikken.

Van groot belang is een min of meer gelijkwaardige relatie waarin de docent niet alleen begrepen wil worden, maar vooral ook zelf wil begrijpen. Als een leerling de ene na de andere onvoldoende scoort dan kan het heel goed zijn dat de docent de leerling niet heeft begrepen, in plaats van andersom. Als een leerling telkens zijn boeken vergeet, dan is dat echt niet omdat hij de schoolregels niet heeft begrepen – waarschijnlijk voelt hij zich als persoon niet begrepen en vraag hij op deze manier aandacht voor zijn probleem.

Probeer je leerlingen te begrijpen, dan klikken ze op ‘like’ en des te meer ‘likes’ des te meer deuren zich openen. Pubers willen een luisterend oor. Leerlingen vinden het leuk als je je laat zien op de schooldisco. Je bent leuk als je op de hoogte bent van hun leven. Je bent leuk als je sorry durft te zeggen. Echt. Het is geen misdaad leuk gevonden te willen worden. Daar moet je als docent gewoon werk van maken. Het doel: de leerlingen motiveren.

Toen ik enkele weken geleden op de laatste schooldag door de examenkandidaten uitgeroepen werd tot leukste leraar en mij een fraaie koffiemok cadeau werd gedaan, was dat een groot compliment, maar vooral een aanwijzing dat ik vakinhoudelijk ook grotere stappen kan nemen. Tegen mijn collega’s zei ik dat ik me ook geen zorgen had gemaakt over de verkiezing – de lat lag dit jaar ook wel erg laag. Ze lachten. Vonden ze leuk.

(gepubliceerd in de Leeuwarder Courant op 16-05-2013)