'Meneer Hoefnagels' gooit de peddels weg

Tijdens de docentenvergadering stelt meneer Hoefnagels de vraag hoe het docententeam het onderwerp homoseksualiteit bespreekbaar zou kunnen maken. Hij zegt: “Bij seksuele voorlichting hebben we het ook over de man die opgewonden raakt en die een stijve piemel krijgt, nou, dan lijkt me duidelijk, bespreek dan ook twéé mannen met stijve piemels.” Hij is bloedserieus, maar je proeft de ondertoon van een komiek. Eerder zei Hoefnagels: “Lesgeven is voor mij: laat maar gebeuren. Je zit in een bootje en je kan twee dingen doen. Of je gaat lekker met de stroom mee, of je gaat als een gek er tegenin peddelen. Doen veel leraren hè? En maar peddelen. En ik zeg: gooi die peddels weg en laat maar gaan.” Tja, wat moet je daar van denken?

Vorige week wees iemand mij op de zesdelige serie 'Hoefnagels – help, ik ben leraar', op de vroege zondagavond uitgezonden door de NTR. Op Uitzending Gemist keek ik de vier tot dusver uitgezonden afleveringen in één ruk uit. Ik moest er hard om lachen.

Hoefnagels is docent Nederlands aan een VMBO en heeft een zeer eigenzinnige kijk op onderwijs. Waar andere docenten linksaf gaan, gaat hij rechtsaf en andersom. Hij gooit inderdaad de peddels weg en schrijft een boekje over zijn onorthodoxe methodes. 

Hij heeft bijvoorbeeld een straffenpot. Leerlingen hebben zelf straffen bedacht, die op kleine papiertjes geschreven en in de pot gestopt. Wanneer nodig, trekt een leerling een papiertje en voert de aangegeven straf uit. Hoefnagels: “In mijn boekje heb ik het over de verantwoordelijkheidscirkels.” Hij toont een A4-tje met twee cirkels die elkaar deels overlappen. Hij wijst. “Dit is de verantwoordelijkheid van de leraar en dit is de verantwoordelijkheid van de leerling. En hier, dit is de overlapping. En hier zit ik ook met mijn straffenpot, hè?”

Ik vind de straffenpot een grappig idee, maar onuitvoerbaar, want inconsequent. Het cirkeldiagram kan niet serieus bedoeld zijn. Of...? Wat is er toch aan de hand met meneer Hoefnagels? Ik kan mijn vinger er niet op leggen.

Hoefnagels en zijn klas

Elke aflevering opent de ogen. Zonder aarzeling zegt hij het inderdaad honderd keer, als een meisje reageert met “Zo'n honderd keer” op Hoefnagels' vraag “Hoe vaak moet ik nog zeggen mobiel weg?” Als leerlingen hun cijfer goed raden, krijgen ze “hupsakee, een halve punt er bij” om zelfreflectie te stimuleren. Zijn theorieën illustreert hij telkens met merkwaardige afbeeldingen zoals een lijnpoppetje dat vastzit in een emotiedoosje en daar op het tweede plaatje uit klimt. Zijn mentorgesprekken slaan pedagogisch volledig de plank mis – hij is neerbuigend en weinig complimenteus.

Je hebt als kijker soms medelijden met de leerlingen; soms denk je dat ze zich juist erg gelukkig mogen prijzen. Hoefnagels is een komiek. Hij is eigenzinnig. Hij is creatief. Hij start het gesprek: laat alle docenten een pet opzetten tijdens de vergadering om de hoofddekseldiscussie nieuw leven in te blazen. Maar bovenal: hij beseft dat doceren meer is dan je lesprogramma draaien. Je hebt te maken met pubers en hun emoties en daar móet je wat mee. Maar ik kon Hoefnagels tegelijkertijd niet serieus nemen.

Na de vierde aflevering begrijp ik opeens mijn dubbele gevoel. Mijn oog valt op de aftiteling: Peter Hoefnagels gespeeld door Marco van Es. Ik spoel terug en kijk nog eens. Hoefnagels blijkt een verzonnen personage. Ik ben beetgenomen.

Ik google en lees een interview met de acteur. De leerlingen zijn échte leerlingen, maar hebben geauditeerd. De gehanteerde methodes zijn gebaseerd op bestaande theorieën. Het is aan de kijker te oordelen.

Op Twitter lees ik reacties van docenten. Waardeloos voorbeeld zeggen ze. Ik zeg: jongens, gooi die peddels eens weg en laat maar gaan. 

(Gepubliceerd in de Leeuwarder Courant op 18-09-2012)

Mobieltjes Weg (Nederland 2, Vrijdag 5 Okt 2012)